اسامی قرآنی صحابهاز میان صحابه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم تنها نام «زید» در قرآن آمده است: (… فلما قضی زید منها وطرا زوجناکها…)؛ "پس چون زید از آن(زن) کام برگرفت(و او را ترک گفت) وی را به نکاح تو درآوردیم ". ۱ - زید بن حارثه در قرآنزید بن حارثه فرزندخوانده رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم است. شیخ طبرسی و دیگر مفسران معتقدند «ادعیاء» (جمع «دعی» یعنی فرزندخوانده یا پسرخوانده) در آیه ۴ سوره احزاب ،درباره زید بن حادثه است که رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم پیش از بعثت او را که اسیر بود، در بازار عکاظ خرید و پس از بعثت او را به اسلام دعوت کرد؛ و زید نیز اسلام را پذیرفت. جد زید و برخی از بستگان وی برای آزادی او به مکه آمدند؛ ولی زید از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم جدا نشد و رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم او را به فرزندی پذیرفت؛ لذا او را زید بن محمد می‌خواندند. او سپس با زینب دخترعمه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ازدواج کرد. بعدها آن دو به علت ناسازگاری از هم جدا شدند. پس از جدایی زینب از زید، رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم برای تعلیم احکام دین و درهم شکستن سنت جاهلی که همسر پسرخوانده را همانند همسر پسر می‌دانستند، با زینب ازدواج کرد، و آیه ۳۷ سوره احزاب (متضمن نام زید) در این باره نازل شد. [۵]
خزائلی، محمد، اعلام القرآن، ص۳۳۳-۳۳۷.
۲ - پانویس
۳ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اسامی قرآنی صحابه». |